O wzroku człowieka wiadomo bardzo dużo. O percepcji wzrokowej, czyli jak by to powiedziała moja mama „o po prostu patrzeniu na otaczający nas świat” wiemy też wiele. Jednak ostatnio coraz więcej czytamy o zaburzeniach percepcji albo koordynacji wzrokowo – ruchowej. Skąd się biorą takie zaburzenia? Jak im zapobiegać?

Każde dziecko rodzi się bardzo, bardzo słabowidzące. Oczy noworodka reagują na światło, dziecko patrzy w kierunku zamglonych twarzy rodziców. Z dnia na dzień wyłania się coraz więcej szczegółów. Przez kolejne miesiące oczy rozwijają się w bardzo szybkim tempie powalając niemowlęciu poznawać świat. Tak rozwija się percepcja wzrokowa.

Percepcja wzrokowa – poziom zmysłowy – czyli poznawanie przez wzrok

Definicja percepcji wzrokowej to zdolność rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz umiejętności ich interpretowania. Dzieci nabywają te umiejętności dzień po dniu. Początkowo całościowo spoglądają na otoczenie. Rozwijają poznanie globalne, wielozmysłowe. Mózg małego dziecka zaczyna łączyć, kojarzyć i zapamiętywać obrazy. Wspomaga się innymi zmysłami, przede wszystkim dotykiem i słuchem. Gdy niemowlę zaczyna siadać – pojawia się nowy horyzont, raczkując poznaje nowe pomieszczenia i z czasem zaczyna kojarzyć i pamiętać otoczenie blisko domu.

Percepcja wzrokowa – ćwiczenia

Zabawy i ćwiczenia rozwijające wzrok

Na etapie poznawania świata za pomocą wzroku rodzice mogą pomagać dziecku i stymulować jego rozwój poprze zabawę i ćwiczenia, które połączą patrzenie z innymi zmysłami. Najczęściej zupełnie nieświadomie, bawiąc się z dziećmi, rozwijamy ich zdolności manipulacyjne, koordynację oko – ręka oraz koordynację wzrokowo – ruchową.

Poniżej przedstawiam ćwiczenia, a tak naprawdę zabawy z dzieckiem, które rozwijają:

• poznanie świata przez wzrok,
• połączenie wrażeń wzrokowych z wrażeniami słuchowymi, dotykowymi (integracja sensoryczna),
• zdolności manipulacyjne,
• kontrolę ruchów ciała i rąk,
• koordynację wzrokowo – ruchową,
• koordynację oko – ręka.

Bawmy się z dziećmi używając ich zabawek i znajomych przedmiotów codziennego użytku.

Ćwiczenia manipulacyjne

– dotykanie i manipulowanie przedmiotu z otwartymi oczami aby:

• poznać przedmiot (ściskanie, nakładanie, otwieranie przedmiotu),
• używać wg przeznaczenia np. młotek dziecięcy, szczotka do włosów.

– dotykanie i manipulowanie przedmiotu z zamkniętymi oczami lub zabawa w tajemnicze pudełko, w którym dziecko chwyta przedmiot i zgaduje co to jest. Dziecko może:

•  nazywać przedmiot,
• naśladować odgłos jeśli zabawka jakiś wydaje (np. kotek maskotka: miau miau, auto: brum brum),
• wskazać na obrazku.

Percepcja wzrokowa i koordynacja wzrokowo – ruchowa – ćwiczenia

– wskazywanie i rozróżnianie osób z najbliższego otoczenia;

– wskazywanie przedmiotów z otoczenia, łączenie ich ze słyszaną nazwą;

– wyciąganie i chwytanie wskazanego przedmiotu;

– trzymanie i przekładanie wskazanego przedmiotu;

– zabieranie i odkładanie konkretnych przedmiotów w konkretne miejsce;

– wskazywanie przedmiotów na obrazkach;

– wkładanie klocków do pudełka;

– nawlekanie koralików i guzków na sznurek – najpierw dużych potem coraz mniejszych;

– układanie klocków w jednej linii;

– segregowanie i piętrzenie klocków;

– dobieranie przedmiotów w pary lub wg kolorów, np dwie lalki, dwa misie;

– porównywanie dwóch przedmiotów – czym się różnią? np.: kolorem, ubraniem, wielkością;

– wkładanie klocków do pudełka wg kształtów lub innych małych przedmiotów do pojemnika z małym otworem;

– dopasowanie przedmiotów do obrazków;

– oglądanie obrazków i opowiadanie co na nich jest, co się dzieje…;

– układanie puzzli (od kilku elementów i trudniejsze, w zależności od wieku dziecka), bez wzoru i ze wzorem;

– zgadywanie czego brakuje – z 3-4 zabawek chowamy jedną, dziecko musi nazwać tą schowaną;

– rozkładanie i składanie zabawek konstrukcyjnych;

– łączenie kropek linią;

– rysowanie na dużej powierzchni (np. koła, linie);

– zabawy masami plastycznymi;

– zabawy z piłką: turlanie, toczenie, rzucanie.

Percepcja wzrokowa ćwiczenia, czyli po prostu zabawa

Jak widać większość wymienionych ćwiczeń to są nasze codzienne zabawy z dzieckiem. Warto jednak wiedzieć jaka zabawa jaki ma cel i co jakiś czas wracać do tej listy, by urozmaicać czas spędzony z dzieckiem.

Gdy dziecko chętnie  wykonuje wymienione ćwiczenia – nie mamy powodów do obaw. Jednak, gdy unika jakiegoś rodzaju zabaw lub bardzo wolno uczy się nowych czynności powinniśmy przyjrzeć się  z czego wynika niechęć i w razie potrzeby skontaktować się ze specjalistą.