Kora wzrokowa – budowa i funkcje

Informacje z dróg wzrokowych docierają do pierwotnej kory wzrokowej, znajdującej się w płatach potylicznych obu półkul mózgu. Włókna czwartego neuronu drogi wzrokowej dochodzą do kory wzrokowej, a dokładniej kończą się w pierwszorzędowej (projekcyjnej) korze wzrokowej V1 (pole 17 Brodmanna) wzdłuż bruzdy ostrogowej. Następnie sygnał jest modyfikowany i przekazywany do kory drugorzędowej (kojarzeniowej) i wyższych pięter kory wzrokowej (V2–V5). W korze projekcyjnej największą reprezentację stanowi percepcja sygnału z dołka plamki żółtej siatkówki, która obejmuje tylną część kory V1, natomiast w części przedniej są rejestrowane bodźce z obwodowych części siatkówki.

Kora wzrokowa obejmuje 3 obszary[1]:

• pierwszorzędowa kora wzrokowa (pole 17): bruzda ostrogowa;
• drugorzędowa kora wzrokowa (pole 18): zakręt językowaty;
• trzeciorzędowa kora wzrokowa (pole 19): zakręt językowaty.

Pierwszorzędowa kora wzrokowa (prążkowana, pole V1 lub pole 17 według Brodmanna) znajduje się w płacie potylicznym. Jest miejscem, w którym znajdują się zakończenia włókien nerwowych przewodzących informacje z receptorów wzrokowych w siatkówce. Odpowiedzialna jest za odbiór wrażeń wzrokowych.

Drugorzędowa kora wzrokowa (przyprążkowana, asocjacyjna, pole V2, V3, V4, V5, V5A, pole 18 według Brodmanna) otrzymuje impulsy z pola 17 i odpowiedzialna jest za analizę bodźców wzrokowych oraz kojarzenie ich z tymi, które pochodzą z innych ośrodków mózgu.

Trzeciorzędowa kora wzrokowa (okołoprążkowana, pole 19) graniczy z płatem ciemieniowym i skroniowym. Przypisuje się jej funkcje integrowania informacji wzrokowych z informacjami odbieranymi przez inne ośrodki zmysłowe, jak również łączenia informacji wzrokowych z układami mózgowymi odpowiadającymi za mowę i inne funkcje wykonawcze, odpowiada ono również za pamięć wzrokową[2].

Analizując strukturę podziału informacji docierających do kory wzrokowej, przedstawia się ona następująco:

• do lewego płata potylicznego dociera informacja z prawej części pola widzenia;
• do prawego płata potylicznego dociera informacja z lewej części pola widzenia;
• dolna część płata potylicznego odpowiada za widzenie w górnej części pola widzenia;
• górna część płata potylicznego odpowiada za widzenie w dolnej części pola widzenia.

Podsumowując udział płata potylicznego mózgu w wyższych funkcjach psychicznych, należy wskazać:

• analizę koloru,
• analizę ruchu,
• analizę kształtu – postrzeganie kontrastowych krawędzi przedmiotów (percepcja kształtu),
• fuzję obrazów i analizę głębi,
• widzenie stereoskopowe,
• skojarzenia wzrokowe,
• decydowanie o analizowaniu bodźca i jego priorytecie,
• postrzeganie kierunku,
• długości linii,
• odbiór szczegółowego obrazu,
• odróżnienie obiektu od tła.

[1] Zob. A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka, t. IV, Układ nerwowy ośrodkowy, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1993.

[2] Zob. K. Walsh, D. Darby. (2014). Neuropsychologia kliniczna. Sopot: GWP, 2014.